သပိတ်လှူရသောအကျိုး (၁၀) ပါး
သပိတ်လှူဒါန်းသူ လှူဒါန်ဖူးသော သူ လှူဒါန်းမယ့် သူများ ဝမ်းသာကြပေတော့ဗျာ
၁။ ရတနာမျိုး တို့ဖြင့် ပြီးသော ခွက်တို့ကို ရခြင်း၊
၂။ ဘေးဥပဒ်မရှိခြင်း၊
၃။ စိုးရိမ်ကြောင့်ကြ မရှိခြင်း၊
၄။ သူတပါးတို့ ရိုသေခြင်း၊
၅။ ထမင်း အဖျော် အိပ်ရာနေရာ တို့ကို ရရှိခြင်း၊
၆။ စည်းစိမ်ချမ်းသာ မပျောက်မပျက်ခြင်း၊
၇။ တည်ကြည်သော စိတ်ရှိခြင်း၊
၈။ တရားကို အလိုရှိခြင်း၊
၉။ ကိလေသာ အားနည်း ခေါင်းပါးခြင်း၊
၁၀။ အာသဝေါတရား ကင်းခြင်း။
သပိတ်အိတ်လှူသော အကျိုး (၉) ပါး
၁။ မြင့်မြတ်သော အမျိုး၌ဖြစ်ခြင်း။
၂။ စည်းစိမ်ချမ်းသာရှိခြင်း။
၃။ ခပ်သိမ်းသော သူတို့ ရိုသေခြင်း။
၄။ ကျော်ဇောခြင်း။
၅။ များသော ကျီတို့ကို ရခြင်း။
၆။ များသော တိုက်တာ တို့ကို ရခြင်း။
၇။ အထူးထူးသော အိတ်တို့ကို ရခြင်း။
၈။ များသော ပူတာတံတင်း တို့ိကို ရခြင်း။
၉။ များသော အသုံးအဆောင် တို့ကို ရခြင်း။
ရဟန်းတော်တို့၏ အသုံးအဆောင်၊ ပရိက္ခရာ ရှစ်ပါးတွင် သပိတ်သည် အပါအဝင်ဖြစ် ၏။ မည်သည့်သပိတ်မျိုးကို ကိုင်တွယ် သုံးဆောင် ရမည်ဟု မပညတ်မသတ်မှတ် မီအခါ ကရဟန်းတော်များသည်လူတို့၏ အသုံးအဆောင်ဖြစ်သည့် အမျိုးမျိုးသော သပိတ်တို့ကို ကိုင်တွယ် သုံးဆောင်ကြ သည်။
ထိုကြောင့် ဘုရားရှင်သည် ၁၁ လုံးသောသစ်သား၊ ရွှေ၊ ငွေ၊ ပတ္တမြား၊ ကျောက်မျက်ရွဲ၊ ဖန်၊ ကြေးဖြူ၊ စဉ့်၊လွဲဖြူ၊ သလွဲမည်း၊ ကြေးနီ သပိတ်တို့ကို ပယ်မြစ် ၍ မြေသပိတ် နှင့် သံသပိတ် တို့ကိုသာ ခွင့်ပြုတော်မူ သည်။
သပိတ် ပြင်ဆင်
ရဟန်းတော်တို့သည် ဆွမ်း စသော အာဟာရတို့ကို ခံယူ သုံးဆောင်ခြင် းငှာအပ် သောသပိတ်သည် မြေသပိတ်၊ သံသပိတ် ဟုနှစ်မျိုး ရှိသည်။
ယင်းသပိတ် တို့သည် အဆင်းအရောင်လုံလောက်မှသာ အဓိဋ္ဌာန်၊ ဝိကပ္ပနာ လောက်သည် ဖြစ်၍သပိတ်အရာဝင်သည်။ သပိတ်သည်
သပိတ်ကြီး၊ သပိတ်လတ်၊ သပိတ်ငယ်ဟူ၍ မူရင်းအားဖြင့် သုံးလုံးရှိသည်။
ထိုတွင် သပိတ်ကြီးသည် (က)သပိတ်ကြီး ထက်ကြီးသော သပိတ်၊ (ခ)သပိတ်ကြီး။ (ဂ)သပိတ် ကြီးအောက်ငယ်သော သပိတ် ဟူ၍ သုံးလုံး။ ထို့အတူ သပိတ်လတ် သည်လည်း (က)သပိတ်လတ်ထက်ကြီး သောသပိတ်။
(ခ)သပိတ်လတ်၊ (ဂ)သပိတ်လတ် အောက်ငယ်သောသပိတ်ဟူ၍သုံးလုံး။ သပိတ်ငယ် သည်လည်း (က)သပိတ်ငယ် ထက်ကြီးသော သပိတ်၊ (ခ)သပိတ်ငယ်၊ (ဂ)သပိတ်ငယ်အောက်ငယ်သော သပိတ်ဟူ၍ သုံးလုံးစီ ရှိကြ သည်။
သို့ဖြစ်၍ သပိတ်သည် ကိုးလုံး ရှိသည်။အရွယ်ပမာဏ အားဖြင့်ချက်ပြီး ထမင်း ဟင်းအစုံသုံးစလယ်မလျော့ မပိုဝင်ဆံ့သော သပိတ်သည် သပိတ်ငယ် မည်သည်။
ဤအချင့်ကို မူတည်၍ ချက်ပြီးထမင်းဟင်း စုံသုံးစလယ် ထည့်သော အခါ လျော့ဟောက်နေလျင် အငယ်ထက် ကြီးသော သပိတ်၊ ပိုမောက်နေလျှင် အငယ့်အောက် ငယ်သော သပိတ်မည်သည်။ ချက်ပြီး ထမင်းဟင်း အစုံ တစ်ပြည့်တစ်ခွက် (သုံးခွက်) မလျှော့မပိုဝင် ဆံ့သော သပိတ်သည် သပိတ် လတ်မည်သည်။
ဤအချင့်ကို မူတည်၍ ဤချက်ပြီး ထမင်းဟင်း အစုံထည့်သော အခါ လျော့ဟောက်နေလျှင် အလတ်ထက်ကြီး သောသပိတ်၊ ပိုမောက်နေလျှင် အလတ်အောက်ငယ်သော သပိတ် မည်သည်။ ချက်ပြီးထမင်းဟင်း အစုံသုံးပြည်ဝင် ဆံ့သော သပိတ်သည် သပိတ်ကြီ းမည်သည်။
ဤအချင့် ကိုမူတည်၍ ချက် ပြီးထမင်းဟင်းအ စုံသုံးပြည် ထည့်သော အခါ လျော့ဟောက်နေလျှင် အကြီးထက် ကြီးသော သပိတ်၊ ပိုမောက်နေလျှင် အကြီး အောက်ငယ်သော သပိတ် မည်သည်။
သပိတ်ကိုးလုံးအနက်အငယ်ဆုံး (အငယ့်အောက်အငယ်)နှင့်အကြီးဆုံး (အကြီးထက် အကြီး) သပိတ်နှစ်လုံးသည် အဓိဌာန်ဝိကပ္ပနာ၊ပြုခွင့် မရှိသော ကြောင့်သပိတ် အရာမဝင်၊
သာမန်ခွက်အဖြစ်ဖြင့် သာသုံးစွဲ အပ်သည်၊ သပိတ်သည် အမျိုးအစားအားဖြင့် မြေသပိတ်၊သံသပိတ်နှစ်မျိုးသာအပ်သည်။
အရောင်အဆင်းမှာဖြူကြောင်ကြောင် အရောင်အဆင်းမ ရှိစေဘဲ၊ ရဟန်း တို့အား လျောက်ပတ်သော ညိုမှောင်မှောင် အရောင်အဆင်း ရှိစေ ရမည်။ ဤရည်ရွယ် ချက်ဖြင့် မြေသပိတ်ကိုနှစ်ကြိမ်မီး ဖုတ်၍၊ သံသပိတ်ကို ငါးကြိမ်မီးဖုတ် ရမည်ဟု အဌကထာ တို့၌ဆိုသည်။
နေသွေး
Zawgyi
သပိိတ္လွူရေသာအက်ိဳး (၁၀) ပါး
သပိတ္လွူဒါန္းသူ လွူဒါန္ဖူးေသာ သူ လွူဒါန္းမယ့္ သူမ်ား ဝမ္းသာၾကေပေတာ ႔ဗ်ာ
၁။ ရတနာမ်ိဳး တို႔ျဖင့္ ၿပီးေသာ ခြက္တို႔ကို ရျခင္း၊
၂။ ေဘးဥပဒ္မရွိျခင္း၊
၃။ စိုးရိမ္ေၾကာင့္ၾက မရွိျခင္း၊
၄။ သူတပါးတို႔ ရိုေသျခင္း၊
၅။ ထမင္း အေဖ်ာ္ အိပ္ရာေနရာ တို႔ကို ရရွိျခင္း၊
၆။ စည္းစိမ္ခ်မ္းသာ မေပ်ာက္မပ်က္ျခင္း၊
၇။ တည္ၾကည္ေသာ စိတ္ရွိျခင္း၊
၈။ တရားကို အလိုရွိျခင္း၊
၉။ ကိေလသာ အားနည္း ေခါင္းပါးျခင္း၊
၁၀။ အာသေဝါတရား ကင္းျခင္း။
သပိတ္အိတ္လွူေသာ အက်ိဳး (၉) ပါး
၁။ ျမင့္ျမတ္ေသာ အမ်ိဳး၌ျဖစ္ျခင္း။
၂။ စည္းစိမ္ခ်မ္းသာရွိျခင္း။
၃။ ခပ္သိမ္းေသာ သူတိုိ႔ ရိုေသျခင္း။
၄။ ေက်ာ္ေဇာျခင္း။
၅။ မ်ားေသာ က်ီတို႔ကိုိ ရျခင္း။
၆။ မ်ားေသာ တိုက္တာ တိုိ႔ကို ရျခင္း။
၇။ အထူးထူးေသာ အိိတ္တို႔ကို ရျခင္း။
၈။ မ်ားေသာ ပူတာတံတင္း တို႔ိကို ရျခင္း။
၉။ မ်ားေသာ အသုံးအေဆာင္ တို႔ကို ရျခင္း။
ရဟန္းေတာ္တိုိ ႔၏ အသုံးအေဆာင္၊ ပရိိကၡရာ ရွစ္ပါးတြင္ သပိတ္သည္ အပါအဝင္ျဖစ္ ၏။ မည္သည့္သပိတ္မ်ိဳးကို ကိုင္တြယ္ သုံးေဆာင္ ရမည္ဟု မပညတ္မသတ္မွတ္ မီအခါ ကရဟန္းေတာ္မ်ားသည္လူတို႔၏ အသုံးအေဆာင္ျဖစ္သည့္ အမ်ိဳးမ်ိဳးေသာ သပိတ္တို႔ကို ကိုင္တြယ္ သုံးေဆာင္ၾက သည္။
ထိုေၾကာင့္ ဘုရားရွင္သည္ ၁၁ လုံးေသာသစ္သား၊ ေရႊ၊ ေငြ၊ ပတၱျမား၊ ေက်ာက္မ်က္ရြဲ၊ ဖန္၊ ေၾကးျဖဴ၊ စဉ့္၊လြဲျဖဴ၊ သလြဲမည္း၊ ေၾကးနီ သပိတ္တို႔ကို ပယ္ျမစ္ ၍ ေျမသပိတ္ ႏွင့္ သံသပိတ္ တို႔ကိုသာ ခြင့္ျပဳေတာ္မူ သည္။
သပိိတ္ ျပင္ဆင္္
ရဟန္းေတာ္တိုိ ႔သည္ ဆြမ္း စေသာ အာဟာရတို႔ကို ခံယူ သုံးေဆာင္ျခင္ းငွာအပ္ ေသာသပိတ္သည္ ေျမသပိတ္၊ သံသပိတ္ ဟုႏွစ္မ်ိဳး ရွိသည္။
ယင္းသပိတ္ တို႔သည္ အဆင္းအေရာင္လုံေလာက္မွသာ အဓိ႒ာန္၊ ဝိကပၸနာ ေလာက္သည္ ျဖစ္၍သပိတ္အရာဝင္သည္။ သပိတ္သည္
သပိတ္ႀကီး၊ သပိတ္လတ္၊ သပိတ္ငယ္ဟူ၍ မူရင္းအားျဖင့္ သုံးလုံးရွိသည္။
ထိုတြင္ သပိတ္ႀကီးသည္ (က)သပိတ္ႀကီး ထက္ႀကီးေသာ သပိတ္၊ (ခ)သပိတ္ႀကီး။ (ဂ)သပိတ္ ႀကီးေအာက္ငယ္ေသာ သပိတ္ ဟူ၍ သုံးလုံး။ ထို႔အတူ သပိတ္လတ္ သည္လည္း (က)သပိတ္လတ္ထက္ႀကီး ေသာသပိတ္။
(ခ)သပိတ္လတ္၊ (ဂ)သပိတ္လတ္ ေအာက္ငယ္ေသာသပိတ္ဟူ၍သုံးလုံး။ သပိတ္ငယ္ သည္လည္း (က)သပိတ္ငယ္ ထက္ႀကီးေသာ သပိတ္၊ (ခ)သပိတ္ငယ္၊ (ဂ)သပိတ္ငယ္ေအာက္ငယ္ေသာ သပိတ္ဟူ၍ သုံးလုံးစီ ရွိၾက သည္။
သို႔ျဖစ္၍ သပိတ္သည္ ကိုးလုံး ရွိသည္။အရြယ္ပမာဏ အားျဖင့္ခ်က္ၿပီး ထမင္း ဟင္းအစုံသုံးစလယ္မေလ်ာ့ မပိုဝင္ဆံ့ေသာ သပိတ္သည္ သပိတ္ငယ္ မည္သည္။
ဤအခ်င့္ကို မူတည္၍ ခ်က္ၿပီးထမင္းဟင္း စုံသုံးစလယ္ ထည့္ေသာ အခါ ေလ်ာ့ေဟာက္ေနလ်င္ အငယ္ထက္ ႀကီးေသာ သပိတ္၊ ပိုေမာက္ေနလၽွင္ အငယ့္ေအာက္ ငယ္ေသာ သပိတ္မည္သည္။ ခ်က္ၿပီး ထမင္းဟင္း အစုံ တစ္ျပည့္တစ္ခြက္ (သုံးခြက္) မေလၽွာ့မပိုဝင္ ဆံ့ေသာ သပိတ္သည္ သပိတ္ လတ္မည္သည္။
ဤအခ်င့္ကို မူတည္၍ ဤခ်က္ၿပီး ထမင္းဟင္း အစုံထည့္ေသာ အခါ ေလ်ာ့ေဟာက္ေနလၽွင္ အလတ္ထက္ႀကီး ေသာသပိတ္၊ ပိုေမာက္ေနလၽွင္ အလတ္ေအာက္ငယ္ေသာ သပိတ္ မည္သည္။ ခ်က္ၿပီးထမင္းဟင္း အစုံသုံးျပည္ဝင္ ဆံ့ေသာ သပိတ္သည္ သပိတ္ႀကီ းမည္သည္။
ဤအခ်င့္ ကိုမူတည္၍ ခ်က္ ၿပီးထမင္းဟင္းအ စုံသုံးျပည္ ထည့္ေသာ အခါ ေလ်ာ့ေဟာက္ေနလၽွင္ အႀကီးထက္ ႀကီးေသာ သပိတ္၊ ပိုေမာက္ေနလၽွင္ အႀကီး ေအာက္ငယ္ေသာ သပိတ္ မည္သည္။
သပိတ္ကိုးလုံးအနက္အငယ္ဆုံး (အငယ့္ေအာက္အငယ္)ႏွင့္အႀကီးဆုံး (အႀကီးထက္ အႀကီး) သပိတ္ႏွစ္လုံးသည္ အဓိဌာန္ဝိကပၸနာ၊ျပဳခြင့္ မရွိေသာ ေၾကာင့္သပိတ္ အရာမဝင္၊
သာမန္ခြက္အျဖစ္ျဖင့္ သာသုံးစြဲ အပ္သည္၊ သပိတ္သည္ အမ်ိဳးအစားအားျဖင့္ ေျမသပိတ္၊သံသပိတ္ႏွစ္မ်ိဳးသာအပ္သည္။
အေရာင္အဆင္းမွာျဖဴေၾကာင္ေၾကာင္္ အေရာင္အဆင္းမ ရွိေစဘဲ၊ ရဟန္း တို႔အား ေလ်ာက္ပတ္ေသာ ညိဳေမွာင္ေမွာင္ အေရာင္အဆင္း ရွိေစ ရမည္။ ဤရည္ရြယ္ ခ်က္ျဖင့္ ေျမသပိတ္ကိုႏွစ္ႀကိမ္မီး ဖုတ္၍၊ သံသပိတ္ကို ငါးႀကိမ္မီးဖုတ္ ရမည္ဟု အဌကထာ တို႔၌ဆိုသည္။
ေနေသြး
